Rozwód a opieka nad dziećmi

Rozwód zalicza się do jednych z najbardziej stresogennych wydarzeń w życiu. Małżonkowie często nie mogą dojść do porozumienia w kwestii podziału majątku, problematyczne okazują się też ustalenia dotyczące opieki nad dzieckiem. Na szczęście, jeśli chodzi o dzieci, coraz więcej par na pierwszym miejscu stawia ich dobro, a nie wzajemne urazy. Dzięki temu zmienia się też orzecznictwo sądów, które jeszcze kilka lat temu opiekę i wyłączną władzę rodzicielską powierzały głównie matkom.

Władza rodzicielska a kontakty z dzieckiem

W wyroku rozwodowym sąd orzeka o władzy rodzicielskiej i o kontaktach z dzieckiem. Nie są to tożsame pojęcia. Władza rodzicielska dotyczy m.in. pieczy nad dzieckiem, jego wychowaniem, zarządzania jego majątkiem i reprezentowania dziecka. Prawo do utrzymywania kontaktów nie jest jej składnikiem. Jeśli małżonkowie porozumieją się w kwestii opieki, sąd weźmie ich wniosek pod uwagę. Jeśli nie, sąd może przyznać władzę rodzicielską obojgu rodzicom, lub też ograniczyć ją (w skrajnych przypadkach nawet odebrać lub zawiesić) jednemu (lub obojgu) z nich. Rodzic z ograniczoną władzą rodzicielską nadal może mieć prawo do kontaktu z dzieckiem, czyli np. do wyjazdów z nim.

Zmiany społeczne

Opiekę nad dzieckiem do niedawna w większości przypadków przyznawano matkom. Ojcowie zazwyczaj zachowywali prawo do regularnego kontaktu z dzieckiem w ustalone dni tygodnia, a także przez połowę wakacji i ferii zimowych. W ostatnich latach zauważono jednak, że ojcom zależy na zdecydowanie częstszych kontaktach z dziećmi, a matki, zazwyczaj aktywne zawodowo, chętnie korzystają z dodatkowej pomocy przy opiece. Coraz więcej wniosków o rozwód jest też składanych bez orzekana o winie, co świadczy o tym, że zwaśniona pary mimo wszystko potrafią ze sobą rozmawiać. Sądy w związku z tym coraz częściej przychylają się do wniosku rodziców o opiekę naprzemienną - dziecko określony czas (np. dwa tygodnie) spędza z mamą, a następnie tyle samo czasu z tatą. Sąd przyznając rodzicom prawo do opieki, zawsze kieruje się dobrem dziecka.

Czym jest dobro dziecka?

Dobro dziecka polega na zapewnieniu mu środków do życia i dbaniu o jego interes majątkowy, a także przygotowanie go do dorosłego życia. Sąd rozstrzygając sprawy rodzinne, bierze pod uwagę również rozwój fizyczny i duchowy dziecka oraz jego kształcenie. Co ciekawe, opinię dziecka co do przyznania opieki nad nim bierze się pod uwagę tylko wtedy, gdy ma ono ok. 12-13 lat. Sąd ocenia też więzi emocjonalne dziecka z rodzicami i opinie biegłych psychologów. Ze względu na dobro dziecka, sąd może zmienić dotychczasowy prawomocny wyrok o władzy rodzicielskiej i opiece nad dzieckiem. Przykładem może być sytuacja, gdy rodzic zacznie np. nadużywać alkoholu, cierpieć na zaburzenia psychiczne zagrażające zdrowiu i życiu dziecka, lub wstąpi w nowy związek z agresywnym konkubentem.